YEŞİLAY KUMARA DA SAVAŞ AÇTI
Yeşilay, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Çocuk Hakları Alt Komisyonu üyeleriyle "Dijital Mecralarda Çocukları Bekleyen Tehditler ve Riskler" başlıklı bir sunum paylaştı. Sunumda, Yeşilay’ın ülke genelinde 120 şubesi ve 107 Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) bulunduğu, bağımlılıklarla küresel düzeyde mücadele kapsamında 97 ülke Yeşilay’ının Uluslararası Yeşilay Federasyonu çatısı altında toplandığı belirtildi.
ÇOCUKLAR İÇİN DİJİTAL DÜZENLEME ÖNERİLERİ
Yeşilay, çocukları dijital mecralardaki risklerden korumak amacıyla yeni yasal düzenlemeler önerdi. İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'da çocuk odaklı değişiklikler yapılması gerektiğine dikkat çekildi.
Sunumda öne çıkan öneriler şunlardı:
Yaş Sınırı ve Ebeveyn Onayı: Dijital mecralara giriş için yaş sınırı belirlenmesi ve ebeveyn onayı şartı getirilmesi.
Bağımsız Denetim Kurulu: Dijital içeriklerin öz-denetimle sınırlı kalmaması, profesyonellerden oluşan bağımsız bir denetim kurulu oluşturulması ve bu kurula ilişkin yasal düzenlemelerin yapılması.
Dinamik Uyarı Sistemleri: Dijital platformlarda dinamik akıllı uyarı sistemleri ve içeriklere uygun akıllı işaretlerin sunulması.
Derecelendirme ve Jüri Sistemi: Dijital oyunların içerik ve yaşa uygunluğunu değerlendirecek bağımsız bir jüri sisteminin kurulması.
Kumar ve Bağımlılık Unsurları: Dijital oyunlarda kumar çağrıştıran unsurların bağımsız bir komisyonca sıkı şekilde denetlenmesi.
Reklam Yasakları: Kumar siteleri reklamlarının, alkol ve sigara reklamları ile aynı kategoride değerlendirilmesi.
Çocuk Gizliliği ve Kullanıcı Hakları: Dijital platformların çocuk kullanıcılar için gizlilik önlemlerini en üst düzeye çıkarması ve bilgilendirme süreçlerini sadeleştirmesi.
Sosyal Politika Fonu: Çocuk dostu medya içeriklerinin teşvik edilmesi için sosyal politika fonu oluşturulması.
ÇOCUKLARI GÜÇLENDİRME VE FARKINDALIK ÇALIŞMALARI
Sunumda, çocukları dijital tehditlerden korumak için farkındalık çalışmalarının artırılması, beceri temelli güçlendirme programlarının yaygınlaştırılması ve aile eğitimlerine ağırlık verilmesi önerildi. Ayrıca, çocuklar için önleyici alternatif etkinlik merkezlerinin sayısının artırılması gerektiği vurgulandı.
Deprem ve riskli bölgelerde bağımlılıktan koruyucu çalışmaların artırılmasına da dikkat çekildi.
YEŞİLAY’IN ARAŞTIRMALARI VE VERİLER
Yeşilay’ın ortaokul ve lise öğrencileri ile yetişkinlerden oluşan 46 bin 682 kişinin katılımıyla yaptığı çalışmada, lise öğrencilerinin internet bağımlılığı puanlarının diğer gruplardan daha yüksek olduğu tespit edildi.
2022 yılında yapılan "15 Yaş ve Üzeri Nüfusta Sağlık Davranış Araştırması"na göre, katılımcıların yüzde 15,7’si dijital platformlarda oyun oynadığını, yüzde 6,3’ü ise bu oyunların hayatlarına olumsuz etkisi olduğunu belirtti.
2024 yılında Yeşilay Danışmanlık Merkezlerine yapılan toplam başvuru sayısı 6 bin 369 olarak açıklandı. Başvuruların yüzde 36,67’si kumar bağımlılığı, yüzde 6,19’u ise teknoloji bağımlılığı ile ilgiliydi.
EN FAZLA BAŞVURU İSTANBUL’DAN
2020-2024 yılları arasında kumar bağımlılığıyla ilgili 5 bin 199 başvuru ile İstanbul birinci sırada yer alırken, Ankara 1381, İzmir ise 691 başvuruyla takip etti. İnternet bağımlılığı başvurularında da 761 başvuruyla İstanbul ilk sırada bulunurken, Ankara 294 ve Bursa 90 başvuruyla öne çıktı.
Başvuruların en düşük olduğu iller ise Ardahan, Bayburt, Karaman, Artvin, Gümüşhane, Hakkari, Muş, Şırnak, Iğdır ve Şanlıurfa olarak sıralandı.
