Bakanlık verilerine göre, Türkiye'nin merkezi yönetim bütçe gelirleri 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 66,5 artarak 8 trilyon 670 milyar 863 milyon lira olurken, bütçe giderleri yüzde 63,6 artışla 10 trilyon 777 milyar 9 milyon liraya yükseldi.
ARALIK AYINDA GELİRLER VE GİDERLER ARTIŞ GÖSTERDİ
Aralık 2024'te merkezi yönetim bütçe gelirleri, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 60,4 artışla 877 milyar 577 milyon liraya çıktı. Aynı dönemde bütçe giderleri yüzde 22,3 artarak 1 trilyon 706 milyar 788 milyon lira oldu. Bu dönemde merkezi yönetim bütçesi 829 milyar 211 milyon lira açık verdi.
Faiz dışı denge ise Aralık 2023'te 805 milyar 681 milyon lira açık vermişken, 2024 yılının aynı ayında 753 milyar 958 milyon lira açık verdi. Faiz hariç bütçe giderleri de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20,6 artış göstererek 1 trilyon 631 milyar 535 milyon liraya ulaştı.
PERSONEL VE SOSYAL GÜVENLİK HARCAMALARINDA ÖNEMLİ ARTIŞ
Aralık 2024'te personel giderleri yüzde 84,9 artışla 173 milyar 923 milyon lira olarak gerçekleşti. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri de aynı dönemde yüzde 76,7 artış göstererek 27 milyar 574 milyon liraya ulaştı.
Mal ve hizmet alım giderleri Aralık 2024'te yüzde 81,9 artışla 148 milyar 571 milyon lira olurken, cari transferler yüzde 38,8 artarak 429 milyar 888 milyon lira olarak kaydedildi. Sermaye giderleri 218 milyar 75 milyon lira, sermaye transferleri ise 568 milyar 644 milyon lira olarak gerçekleşti.
OCAK-ARALIK 2024 DÖNEMİNDEKİ BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
2024 yılının Ocak-Aralık döneminde merkezi yönetim bütçe gelirleri, bir önceki yıla göre yüzde 66,5 artış göstererek 8 trilyon 670 milyar 863 milyon liraya ulaştı. Aynı dönemde bütçe giderleri yüzde 63,6 artışla 10 trilyon 777 milyar 9 milyon liraya çıktı. Böylece bütçede öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 97,2'si kullanıldı.
Faiz hariç bütçe giderleri Ocak-Aralık 2024 döneminde yüzde 60,8 artarak 9 trilyon 506 milyar 553 milyon liraya ulaştı. Personel giderleri yüzde 101,3 artışla 2 trilyon 665 milyar 963 milyon lira oldu. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri yüzde 78,8 artışla 332 milyar 157 milyon liraya yükseldi.
VERGİ GELİRLERİNDE ARTIŞ SÜRÜYOR
2024 yılında merkezi yönetim bütçesinde vergi gelirleri bir önceki yıla göre yüzde 62,3 artarak 7 trilyon 304 milyar 863 milyon liraya ulaştı. Vergi türlerine bakıldığında, gelir vergisi yüzde 120,1, kurumlar vergisi yüzde 13,2, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 96,4, özel tüketim vergisi yüzde 56,4, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 158,8 artış gösterdi.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirler ise yüzde 90,3 artışla 1 trilyon 134 milyar 182 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 187 milyar 878 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 43 milyar 941 milyon lira olarak kaydedildi.
BÜTÇE AÇIĞI VE FAİZ GİDERLERİ ARTIŞTA
2024 yılında merkezi yönetim bütçe açığı 2 trilyon 106 milyar 145 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz giderleri ise yüzde 88,3 artarak 1 trilyon 270 milyar 455 milyon lirayı buldu.
Bütçe tahminlerine göre, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin Ocak-Aralık 2024 dönemindeki gerçekleşme oranı yüzde 102,8 olarak hesaplandı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 98,6 oldu. Faiz hariç bütçe giderlerinin gerçekleşme oranı yüzde 96,7 olarak kaydedildi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın verilerine göre, 2024 yılı boyunca gelir ve gider kalemlerindeki artışlar, bütçede öngörülen hedeflere büyük ölçüde yaklaşıldığını ancak bütçe açığının da yüksek seviyelerde seyrettiğini gösterdi.
